Dư luận những ngày này, rộ lên những lời bỉ bôi về đề xuất của lãnh đạo TP.HCM đề nghị áp dụng biện pháp cao nhất để dập dịch tại Đà Nẵng. Một số người khác phản ảnh tình trạng lập chốt cách ly giữa Đà Nẵng với các địa phương xung quanh, cấm cản cả xe hàng hóa đi lại dù chủ trương chung là không làm khó khăn cho sản xuất.
Giải thích những sự việc ấy, lãnh đạo chính quyền thành phố Đà Nẵng nhìn nhận, tất cả chỉ phát xuất từ một mục tiêu làm sao giữ vững được tình hình, biên pháp ngăn ngừa COVID-19 đang có nguy cơ lây lan ra từ ổ dịch Đà Nẵng. “Muốn thể, phải Lập Nghiêm là điều không tránh khỏi”. Vị lãnh đạo này nhấn mạnh.
Xét từ câu chữ, Lập Nghiêm chính là một động từ Hán Việt cũ, nay ít người dùng, để chỉ một trạng thái đột ngột nhưng dứt khoát, an định tư thế con người trước tình hình.
Chữ Lập (立) vẽ hình một người đàn ông đứng giang rộng hai chân bằng vai trên mặt đất, có nghĩa là đứng thẳng, vững vàng.
Chữ Nghiêm (嚴) gồm hai bộ khẩu (口, cái miệng) ở phía trên, giữa là bộ hán (厂, sườn núi nghiêng), bên dưới là chữ cảm (敢, dũng cảm). Chữ cảm này, vốn vẽ hình một bàn tay nắm chắc lấy đuôi con mãnh thú, bên cạnh vẽ chữ cam (甘, vị ngọt) để biểu âm đọc, thể hiện nghĩa một người dám ra tay trị thú dữ, đó là người dũng cảm, dám hành động.
Toàn nghĩa chữ Nghiêm theo đó, có thể hiểu là khí thế dũng cảm khiến người ta dám leo lên đứng ở trên đầu sườn núi, tức khiến người khác dám đi vào nơi nguy hiểm. Chỉ có người có uy thế dũng mãnh, mới có thể buộc người khác tuân theo ý mình như vậy, đó là Nghiêm.
Chính trong quân đội, khẩu lệnh “Nghiêm, Nghỉ” là từ động từ này mà nên, một khi phát ra sẽ thành quân lệnh, binh sĩ lập tức đáp ứng, đứng nghiêm (lập thân) không di chuyển.
Lập Nghiêm, chính là động từ mạnh, chỉ hành động khiến người khác tự động tuân thủ theo, xác lập rõ ràng vị trí, vai trò từng cá nhân trước tập thể hay trước pháp luật. Đám đông có lập nghiêm mới thôi nhốn nháo, xã hội có lập nghiêm mới xác lập được kỷ cương đường lối, quán triệt được chủ trương hành động, như vạch một kẻ chỉ nghiêm túc để người người theo đó mà ứng xử chỉnh tề theo.
Trong bối cảnh thời sự xã hội đang diễn biến nhanh chóng, tình hình dịch bệnh lây lan khó kiểm soát, rõ ràng thái độ Lập Nghiêm của nhà quản lý, của chính quyền là cực kỳ cần thiết, và chỉ có cách Lập Nghiêm mới chấm dứt được những xì xào bàn tán, đồn thổi vô căn làm hoang mang dư luận.
Dĩ nhiên, người muốn lập nghiêm phải thể hiện được uy dũng của mình, tỏ tường hành động và ngôn ngữ “làm đúng như lời đã nói”, nói đúng mức độ, minh bạch lý lẽ để người khác không hiểu nhầm, không dễ xuyên tạc. Thái độ tuân thủ của cả bộ máy hành chính, nhân sự tham gia theo đó, cũng phải tinh tường thấu suốt, không thái quá, không bất cập, mới có thể phục chúng mà hướng dẫn được mọi người tuân thủ lập nghiêm.
Tôn chỉ hành động Lập Nghiêm, bởi thế cần được các nhà quản lý xã hội hiện tại, hết sức lưu tâm mà hành sự!
